De Cương Ôn Tập Văn 7 Giữa Học Kì 1 Đề cương ôn tập giữa kì 1 môn Ngữ văn 7 năm 2023 – 2023 Đề cương ôn thi Văn 7 giữa học kì 1

Đề cương ôn tập giữa kì 1 môn Ngữ văn 7 năm 2021 – 2022 là tài liệu hữu ích, giúp các em lớp 7 hệ thống lại toàn bộ kiến thức quan trọng từ đầu năm học đến nay, để ôn thi giữa học kì 1 đạt hiệu quả cao.

Đề cương Ngữ văn 7 giữa học kì 1 cũng giúp các em làm quen với các dạng bài tập trọng tâm, những đề thi mẫu để đạt kết quả cao trong học kì 1 sắp tới. Sau đây là nội dung chi tiết mời thầy cô cùng các em học sinh tham khảo tại đây.

I. Phạm vi ôn tập giữa kì 1 Ngữ văn 7

1. Văn bản nhật dụng:

– Cổng trường mở ra.

– Mẹ tôi

– Cuộc chia tay của những con búp bê.

2. Ca dao:

– Những câu hát về tình cảm gia đình.

– Những câu hát về tình yêu quê hương, đất nước, con người.

3.Thơ Trung đại:

– Sông núi nước Nam

– Qua đèo Ngang

– Bạn đến chơi nhà.

II. Nội dung ôn thi giữa kì 1 Ngữ văn 7

Dữ liệu có thể chọn ở sgk hoặc ở ngoài chương trình học.

1. Nhận biết, thông hiểu. (4,0 điểm)

– Nội dung, ý nghĩa của bài ca dao

– Bài học rút ra từ một bài ca dao cụ thể.

– Nắm những vấn đề mà các văn bản nhật dụng phản ánh.

– Nêu ý nghĩa chi tiết cụ thể trong văn bản. Hoặc nội dung ý nghĩa của thơ.

2. Vận dụng (2,0 điểm)

Viết đoạn văn theo một trong những yêu cầu sau:

– Nêu tác dụng của biện pháp nghệ thuật được sử dụng ở thơ trung đại.

– Nêu sự giống và khác nhau cụm từ “ta với ta” ở hai bài thơ “Qua đèo Ngang” và “Bạn đến chơi nhà”.

– Lòng yêu nước ở “Sông núi nước Nam”.

3. Vận dụng cao (4,0 điểm)

Xây dựng đoạn văn theo một trong những yêu cầu sau:

– Cảm nhận về Thành hoặc Thủy ở truyện ngắn “Cuộc chia tay của những con búp bê”.

– Cảm nhận về một bài ca dao về tình cảm gia đình; về tình yêu quê hương đất nước, con người.

Gợi ý: 

Đề 1: Cảm nhận về Thành và Thủy ở truyện ngắn “Cuộc chia tay của những con búp bê”.

Dàn ý

1. Mở bài

– Dẫn dắt, giới thiệu ngắn gọn về nhà văn Khánh Hoài và truyện ngắn Cuộc chia tay của những con búp bê.

– Giới thiệu về hai anh em Thành và Thủy.

2. Thân bài

– Hoàn cảnh, tình huống tội nghiệp của hai anh em Thành và Thủy:

Từ trước đến nay luôn yêu thương, gắn bó thân thiết với nhau.

Hiện nay, bố mẹ ly hôn, Thành ở lại với bố, Thủy theo mẹ về quê, và không biết đến bao giờ mới được gặp lại.

– Cảm nhận về nhân vật Thành: là một người anh trai hết sức yêu thương, che chở cho em gái.

Thể hiện qua các chi tiết:

Khi sắp phải xa em: cắn chặt môi để khỏi bật lên tiếng khóc to, nhưng nước mắt cứ tuôn ra như suốt, ướt dầm cả gối và hai cánh tay áo, lạy trời đây chỉ là một giấc mơ.

Hằng ngày Thành giúp em học, chiều nào cũng đến đón em về; Hai anh em lúc đi về thường vừa nắm tay vừa trò chuyện.

Khi chia đồ chơi, Thành nhường hết cho em.

Lúc chia tay em, để em theo mẹ về quê Thành mếu máo, chân như chôn xuống đất, hứa với em sẽ để con Vệ Sĩ và Em Nhỏ cạnh nhau.

– Cảm nhận về nhân vật Thủy: là một người em gái ngoan ngoãn, yêu thương, quan tâm chăm sóc anh, đồng thời em còn rơi vào hoàn cảnh vô cùng đáng thương đó là không được tiếp tục đi học. Được thể hiện qua các chi tiết:

Khi biết sắp phải xa anh Thủy bất giác run lên bần bật, kinh hoàng và tuyệt vọng, khóc cả đêm, mất hồn, loạng choạng, không cho chia rẽ hai con búp bê, buồn thăm thẳm…

Thương ngày, có lúc Thủy mang kim ra tận sân vận động vá áo cho anh, lúc thì sửa soạn cho con vệ sĩ gác đêm cho anh.

Khi phải chia tay lớp học, bạn bè và cô giáo Thủy cắn chặt môi im lặng, mắt nhìn đăm đăm khắp sân trường để khắc ghi những hình ảnh, kỉ niệm về ngôi trường yêu dấu.

→ Cảm nhận về tình cảm anh em sâu đậm của hai anh em Thành và Thủy: đó là tình cảm vô cùng thiêng liêng và cao quý. Hai anh em luôn yêu thương, quan tâm, chăm sóc cho nhau. Nhưng hoàn cảnh nghiệt ngã lại buộc hai anh em phải xa nhau.

→ Cảm nhận về hoàn cảnh của hai anh em Thành và Thủy: hai số phận tội nghiệp, khi vì những khúc mắc của người lớn mà họ phải rời xa nhau trong đau khổ, dù hai anh em rất yêu thương nhau.

3. Kết bài

– Nêu những nhận xét, đánh giá, suy nghĩ chúng của em về tình cảnh anh em của Thành và Thủy.

-Bài học: khẳng định vai trò, ý nghĩa to lớn của mái ấm gia đình đối với hạnh phúc của trẻ em. Vì vậy, hãy cố gắng gìn giữ, đừng vì lý do gì mà làm tổn thương tình cảm trong sáng của trẻ thơ.

Bài văn mẫu 

“Trẻ em như búp trên cành
Biết ăn biết ngủ, biết học hành là ngoan.”

Đấy là những lời Bác Hồ đã nói về trẻ thơ. Thế nhưng trong cuộc sống thực tế, vẫn còn rất nhiều đứa trẻ phải sống trong cảnh thiếu thốn tình thương do hoàn cảnh đưa đẩy. Hình ảnh những đứa trẻ tội nghiệp ấy phần nào được nhà văn Khánh Hoài truyền tải vào tác phẩm Cuộc chia tay của những con búp bê, qua hình ảnh hai nhân vật Thành và Thủy.

Thành và Thủy là hai anh em rất yêu thương nhau. Từ nhỏ tới lớn, họ luôn ở bên cạnh nhau, giúp đỡ, sẻ chia cho nhau. Thành thì luôn quan tâm đến việc học tập của em, chiều nào cũng đón em về nhà. Thủy thì luôn quan tâm đến anh, có hôm còn mang kim chỉ ra tận sân vận động để vá áo cho anh. Hai anh em lúc nào cũng gắn bó với nhau, vô tư, trong sáng.

Ấy vậy mà, sự chia xa lại tự nhiên ập đến. Bố mẹ của hai em ly hôn. Thế là, hai anh em buộc phải tách nhau ra. Các em phải chịu nỗi đau khổ chia xa người thân. Một gia đình bốn người nay bị chia đôi xẻ nửa. Thành sẽ không được sống cùng mẹ và em gái nữa. Còn Thủy sẽ không được sống cùng bố và anh trai. Hai anh em từ trước đến nay luôn bên cạnh nhau, giờ lại phải chia xa, không biết ngày gặp lại. Đau đớn đến nhường nào.

Khi biết được hai anh em phải xa nhau, cả Thành và Thủy đều vô cùng bất ngờ và đau khổ. Thủy bất giác run lên bần bật, kinh hoàng và tuyệt vọng. Em khóc suốt cả đêm. Lúc nào cũng như người mất hồn. Còn Thành, em cắn chặt môi để khỏi bật lên tiếng khóc to, nhưng nước mắt cứ tuôn ra như suốt, ướt dầm cả gối và hai cánh tay áo, lạy trời đây chỉ là một giấc mơ. Những chi tiết ấy, lột tả đến tận cùng nỗi đau, sự xót xa đến tuyệt vọng của những tâm hồn ngây thơ, đáng lẽ ra chỉ cần biết ăn, biết ngủ, biết học hành là ngoan. Thật xót xa làm sao.

Tình cảm anh em thiêng liêng giữa Thành và Thủy được thể hiện rất rõ qua cảnh chia đồ chơi của hai em. Với những đứa trẻ thơ thì đồ chơi là thứ vô cùng quan trọng. Vậy mà, Thành quyết để lại hết đồ chơi cho em. CÒn Thủy, dù rất đau khổ, nhưng vẫn luôn lo nghĩ cho anh, sợ nếu không có Vệ Sĩ thì ai sẽ gác cho anh ngủ đây. Dù bản thân rất đau buồn, khóc đến sưng cả mắt, nhưng hai anh em vẫn luôn suy nghĩ hết lòng cho nhau. Chính vì thế, người đọc lại càng xót xa, đau khổ hơn trước khung cảnh Thành đứng như chôn chân xuống đất nhìn em và mẹ rời xa.

Hình ảnh hai anh em Thành và Thủy là đại diện cho rất nhiều những số phận tội nghiệp của trẻ em ở ngoài xã hội. Khi các em không được sống trong hạnh phúc, sum vầy của mái ấm gia đình. Luôn phải chịu đựng những buồn bã, cô đơn, xa cách trong cuộc sống. Tác phẩm Cuộc chia tay của những con búp bê, đã truyền tải thông điệp mang tính nhân văn sâu sắc: Hãy để những đứa trẻ được sống hồn nhiên, vô tư, hạnh phúc đứng với lứa tuổi của mình. Đừng làm gì khiến các em phải đau khổ, bất hạnh như Thành và Thủy.

Đề 2: Cảm nhận về một bài ca dao về tình cảm gia đình; về tình yêu quê hương đất nước, con người.

Trong văn học dân gian Việt Nam, ca dao là thể loại văn học chiếm số lượng lớn nhất, ca dao Việt Nam có sự đa dạng về đề tài, giàu có về nội dung, thể hiện được các khía cạnh của cuộc sống. Đó là những lời tâm sự, giãi bày đầy chân thành của con người trong xã hội xưa. Ngoài ca dao về tình yêu đôi lứa, về lao động sản xuất thì ca dao về tình cảm gia đình cũng chiếm một số lượng khá lớn, thể hiện được tình cảm sâu nặng của tình máu mủ ruột rà trong gia đình, cùng với đó là sự nhận thức về công lao dưỡng dục, sinh thành của bậc cha mẹ.

Ca dao nói về tình cảm gia đình vô cùng phong phú và đa dạng, đó là tình cảm của cha mẹ dành cho con cái, là sự biết ơn, kính trọng của con cái với cha mẹ hay sự yêu thương, đùm bọc lẫn nhau của anh em ruột thịt. Những câu ca dao viết về tình cảm gia đình đều vô cùng cảm động, thể hiện chân thực đời sống tình cảm của những con người trong một gia đình. Trước hết, ta có thể kể đến công lao trời bể của cha mẹ đối với con cái qua bài ca dao sau:

“Công cha như núi Thái Sơn
Nghĩa mẹ như nước trong nguồn chảy ra
Một lòng thờ mẹ kính cha
Cho tròn chữ hiếu mới là đạo con”

Bài ca dao là lời nhắc nhở về công lao sinh thành trời bể của bậc cha mẹ, đó là công lao to lớn không thể đong đếm, là tình cảm chân thành, thiêng liêng nhất của các đấng sinh thành ấy dành cho những người con yêu dấu của mình. Công cha vĩ đại, cao lớn như ngọn Thái Sơn, không thể lường hết được độ cao của ngọn núi ấy cũng như không thể đo được tình cảm của cha dành cho con. Nghĩa mẹ dạt dào, mênh mông tựa nước trong nguồn chảy ra, đó là thứ tình cảm cao quý, chân thành, trong sáng, tự nhiên nhất.

Không phải tự nhiên mà tác giả dân gian lựa chọn hình ảnh núi Thái Sơn để nói về tình cha, nước trong nguồn để nói về mẹ. Những sự so sánh này đều nhằm một dụng ý nghệ thuật nhất định, tình cảm của cha luôn thầm lặng như đá núi, tuy to lớn không có giới hạn cuối cùng nhưng đó là thứ tình cảm lặng lẽ mà chỉ có thể cảm nhận được bằng tâm hồn. Tình cảm của mẹ thì khác, dạt dào sâu sắc, luôn vỗ về, động viên, bên cạnh các con mỗi khi có những khó khăn, bởi vậy mà tình mẹ thường dễ dàng nhận biết hơn, hay nói cách khác, tình mẹ dạt dào như nước, tình cha thâm trầm, sâu sắc như đá núi.

Từ sự nhận thức về công lao sinh thành của cha mẹ, tác giả dân gian cũng nhắc nhở đến những người con, phải biết thương yêu, kính trọng cha mẹ, có ý thức đáp đền, phụng dưỡng cha mẹ để báo ơn công lao trời bể ấy, làm được như vậy mới xứng đạo làm con.

“Chiều chiều ra đứng ngõ sau
Trông về quê mẹ ruột đau chín chiều”

Nếu như ở bài ca dao trên nói về tình cảm sâu nặng của cha mẹ và nhắc nhở ý thức báo hiếu ở người con thì trong hai câu ca dao này lại thể hiện được tấm lòng của một người con lấy chồng xa xứ hướng về bố mẹ. Câu ca dao gợi ra hình ảnh của một người con gái lấy chồng xa quê, không thể thường xuyên trở về chăm sóc, phụng dưỡng cha mẹ nên chỉ có thể trông về quê mẹ bằng cái nhìn đầy đau đớn, xót xa. Khung cảnh chiều tà trong ca dao luôn gợi nhắc những nỗi buồn, khung cảnh ấy xuất hiện trong câu ca dao này thể hiện được sự bất lực trong đau đớn của người con khi không thể trở về cũng như tình cảm sâu sắc dành cho cha mẹ.

“Đi khắp thế gian không ai tốt bằng mẹ
Gánh nặng cuộc đời không ai khổ bằng cha”

Hai câu ca dao vừa thể hiện được tình cảm của cha mẹ dành cho con cái, vừa nhấn mạnh những hi sinh thầm lặng của các bậc sinh thành ấy để nuôi dưỡng những đứa con thành người. Cha là trụ cột của gia đình, bởi vậy mà bao gánh nặng gia đình, gánh nặng cuộc sống đều đặt lên đôi vai cha, nỗi khổ ấy là vì con cái, vì những người con mà cha không tiếc hi sinh thân mình, lao động hi sinh thầm lặng chỉ mong các con khôn lớn. Mẹ lại là người phụ nữ đối xử tốt nhất với mình, mẹ là người luôn ở bên quan tâm đến các con, bênh vực, chở che và tin tưởng các con không điều kiện.

Như vậy, thông qua các bài ca dao về tình cảm gia đình ta hiểu sâu sắc được tấm lòng rộng lớn, bao la của cha mẹ đối với con cái, từ đó nâng cao được ý thức trách nhiệm đối với cha mẹ, bài ca dao cũng là lời nhắc nhở đối với mỗi con người, phải sống sao cho tròn chữ hiếu, phải yêu thương, kính trọng và có ý thức đáp đền công lao sinh thành, dưỡng dục của cha mẹ.