ESOP là gì ? Cổ phiếu esop là gì Lợi ích và rủi ro khi thực hiện ESOP là gì? – mới nhất 2023

ESOP là gì ? Cổ phiếu tăng giá là tin vui mà bất kì nhà đầu tư nào cũng thầm mong muốn, đồng thời khi đó cổ phiếu thưởng ESOP được phát hành ưu tiên cho nhân viên nội bộ được coi là phương pháp khích lệ, động viên vô cùng hiệu quả. Tuy nhiên hiện nay tại Việt Nam, ESOP dường như đang bị lạm dụng và trở nên không tốt, gây ảnh hưởng tới lợi ích của rất nhiều cổ đông ngoài công ty. Vậy cổ phiếu ESOP là gì ? Lợi ích và  những rủi ro khi thực hiện ESOP là gì ? Hãy cùng LADIGI.VN tìm hiểu qua bài viết dưới đây nhé

ESOP là gì ?

ESOP là từ viết tắt từ cụm từ gốc trong Tiếng Anh là Employee Stock Ownership Plan. Mình tạm dịch là kế hoạch sở hữu cổ phần của người lao động. Bản chất của cổ phiếu ESOP là việc công ty bán cổ phần (thường là giá rẻ hơn giá thị trường) cho các thành viên trong HĐQT, BGĐ , trưởng các phòng ban và các nhân viên có đóng góp tích cực cho doanh nghiệp cũng như công ty.

Mục đích của cổ phiếu ESOP là để gắn lợi ích của nhân viên với kết quả hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp. Vì khi đã sở hữu một phần công ty thì theo lý thuyết nhân viên sẽ đóng góp công sức nhiều hơn vào hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp. Về lý thuyết thì là như thế nhưng từ đó tới thực tế thì là cả một câu chuyện dài và còn rất nhiều khúc mắc vì ở đây dính dáng tới quyền lợi rất lớn của ban giám đốc, các thành viên HĐQT. Phần dưới đây là những vấn đề bạn cần hiểu rõ hơn  về cổ phiếu ESOP là gì và nó gây thiệt hại cho các cổ đông nhiều như thế nào.

Cổ phiếu ESOP được phát hành tại các doanh nghiệp để làm gì ?

Cổ phiếu thưởng ESOP được phát hành tại các doanh nghiệp để sử dụng với những tình huống như:

Khen thưởng, khích lệ và tạo thêm lợi ích cho nhân viên :

Thông thường tại các công ty/doanh nghiệp đều có những hình thức khen thưởng nhân viên khác nhau như tặng tiền mặt, tặng voucher,…Và ESOP chính là hình thức đổi thưởng thường thấy ở những công ty cổ phần hay các công ty đại chúng với mục đích khích lệ những nhân viên có thành tích xuất sắc bằng cách thưởng hoặc bán giá rẻ được mỗi công ty lựa chọn theo tiêu chí riêng.

Thưởng bằng cổ phiếu ESOP ngoài động viên còn đem lại nhiều lợi ích khác cho nhân viên công ty như giảm thuế thu nhập cá nhân, đặc biệt là khi giá cổ phiếu tăng trưởng một cách ổn định, đồng thời nâng cao vai trò trách nhiệm và tăng thêm động lực và sự gắn kết của nhân viên với công ty.

Giảm chi phí khi vay tiền sau thuế :

Đây là lợi ích đặc biệt của cổ phiếu thưởng. Cụ thể ESOP có thể mở ra cơ hội vay tiền mặt, tức là quĩ có thể được vay để sử dụng vào việc mua cổ phiếu từ công ty hoặc từ các cổ đông khác. Khi đó sẽ có một khoản miễn giảm thuế sau vay (thuế được miễn cả lãi và nợ gốc) và công ty/doanh nghiệp được hưởng lợi từ việc này.

Tăng vốn chủ sở hữu cho doanh nghiệp :

Vì hình thức thưởng không phải bằng tiền mặt nên nhờ đó sẽ tăng vốn chủ sở hữu cho doanh nghiệp, số vốn này sẽ được dùng vào nhiều việc hữu ích như tái đầu tư vào các dự án mới và rất nhiều cơ hội dầu tư khác.

Có thể mua lại cổ phiếu của người sở hữu muốn rời công ty:

Chủ công ty hay doanh nghiệp có thể sử dụng cổ phiếu ESOP để tạo ra một thị trường luôn sẵn sàng cổ phiếu. Có thể mua cổ phiếu tại quỹ ESOP bằng cách sử dụng khoản đóng góp bằng tiền mặt hoặc dùng tiền vay cho quỹ ESOP để mua lại cổ phiếu của những nhân viên chuẩn bị rời công ty.

Chính sách của Esop với người lao động

Về phía người lao động, việc tìm hiểu Esop là gì vô cùng quan trọng để bạn biết được quyền lợi mà nó mang tới như thế nào. Cần hiểu rằng Esop luôn gắn liền với hoạt động kinh doanh có lợi nhuận của công ty. Mọi cá nhân làm việc trong doanh nghiệp đều có thể sở hữu cổ phần Esop nếu như bạn đạt đủ điều kiện do công ty quy định trước đó.

Trong một số trường hợp, nếu nhân sự của công ty đã sở hữu một lượng cổ phần nhất định thì không được hưởng Esop bằng cổ phiếu, nhưng vẫn có thể được tham gia chia sẻ lợi nhuận bằng tiền mặt. Trường hợp người lao động rời khỏi doanh nghiệp, tuỳ theo quy định mà họ có thể tiếp tục nắm giữ cổ phần có được từ chương trình Esop hoặc công ty sẽ mua lại lượng cổ phiếu này.

Esop được sử dụng như thế nào ?

Thông thường doanh nghiệp sẽ triển khai chương trình Esop theo 3 cách chủ yếu. Trong đó bao gồm: Mua lại cổ phiếu từ người lao động khi họ rời khỏi doanh nghiệp, vay tiền với chi phí sau thuế thấp hơn, tạo thêm lợi ích cho người lao động. Để nắm rõ về 3 cách này, chuyên gia đúc kết kiến thức sau đây cho mọi người hiểu rõ hơn.

Mua lại cổ phiếu từ người lao động khi họ rời khỏi doanh nghiệp

Khi người sở hữu cổ phiếu Esop muốn rời khỏi công ty. Lúc này, chủ sở hữu công ty tư nhân có thể thu mua lại số cổ phiếu này bằng tiền mặt hoặc tiền vay cho quỹ Esop.

Vay tiền với với một khoản thuế được miễn trừ

Đây chính là quyền năng đặc biệt của thứ công cụ này. Khả năng vay tiền của quỹ Esop giúp cho công ty có thể được hưởng một khoản miễn giảm thuế từ số tiền đóng góp vào quỹ Esop để trả phần tiền đã vay. Có nghĩa là cả phần nợ gốc và lãi đều được miễn thuế.

Tăng cường lợi ích cho người lao động

Doanh nghiệp có thể phát hành thêm cổ phiếu hoặc trái phiếu trong quỹ Esop và ghi giảm phần thu nhập chịu thuế. Mặt khác, công ty có thể đóng góp tiền mặt vào qũy Esop để mua cổ phiếu từ người ngoài hay cá nhân đang sở hữu cổ phiếu của công ty. Như vậy, việc làm này sẽ giúp tăng cường lợi ích cho người lao động.

Lợi ích của cổ phiếu ESOP là gì ?

Đối với nhân viên công ty

Cổ phiếu ESOP được phát hành ưu đãi dành cho cán bộ nhân viên của công ty, vậy nên đây được coi là hình thức nhằm khích lệ, tạo động lực làm việc cho những người nhận ESOP.

Việc được nhận cổ phiếu ESOP với mức giá hấp dẫn, công ty làm ăn phát triển, giá cổ phiếu trên thị trường tăng cao sẽ làm tăng động lực cống hiến của nhân viên công ty. Trách nhiệm của nhân viên công ty đồng thời tăng lên khi nắm giữ cổ phiếu và được coi là những cổ đông của doanh nghiệp.

Đối với doanh nghiệp

Việc phát hành cổ phiếu ESOP sẽ giúp các doanh nghiệp có thể giữ chân được nhân sự tốt và nâng cao trách nhiệm của nhân viên khi đang là cổ đông của công ty.

Ngoài ra, doanh nghiệp khi phát hành ESOP sẽ không phải chi thưởng bằng tiền mặt mà sẽ sử dụng nguồn lợi nhuận giữ lại để phát hành. Điều này giúp cho doanh nghiệp có thể giữ lại nguồn tiền mặt đáng kể để phục vụ mở rộng sản xuất kinh doanh. Bên cạnh đó, số lượng cổ phần tăng lên giúp doanh nghiệp gia tăng vốn điều lệ.

Những rủi ro trong chương trình ESOP là gì ?

Ngoài những lợi ích đề cập ở trên, cổ phiếu thưởng còn tiềm ẩn rất nhiều rủi ro bởi thực trạng lạm dụng cổ phiếu ESOP ở Việt Nam hiện nay của nhiều doanh nghiệp, gây ra sự loãng cổ phiếu, những rủi ro trong quản trị và tệ hơn là gây thiệt hại về lợi ích lâu dài của các cổ đông khác.

ESOP gây tình trạng loãng cổ phiếu :

Mô hình phát hành cổ phiếu ở các nước phát triển khá thành công bởi sự tuân thủ theo nguyên tắc và cân bằng mức độ phát hành cổ phiếu hợp lí. Tuy nhiên hiện nay ở Việt Nam có rất nhiều công ty/doanh nghiệp rơi vào tình trạng thưởng ESOP với tần suất liên tục làm tăng khối lượng cổ phiếu lưu hành, đi kèm với tốc độ tăng trưởng chậm của doanh nghiệp gây loãng cổ phiếu làm giảm thu nhập trên mỗi cổ phiếu khiến không ít cổ đông ngoài công ty e ngại.

ESOP và rủi ro quản trị :

Về bản chất, cổ phiếu ESOP được phát hành là nhờ lấy tiền từ những cổ đông khác rồi chia cho các thành viên nội bộ trong doanh nghiệp.

Vì thế để thu về nguồn lợi trong thời gian ngắn với mong muốn đạt tiêu chuẩn phát hành ESOP, các công ty/doanh nghiệp đã “liều” bằng việc cắt giảm những chi phí phát triển, makerting, nghiên cứu khác gây ảnh hưởng và tiềm ẩn khả năng rủi ro trong việc tăng trưởng dài hạn.

Case study :

Khi thưởng bằng tiền mặt, các doanh nghiệp sẽ cần hoạch toán chi phí và khấu trừ một khoản tiền tính thuế thu nhập doanh nghiệp. Còn ESOP mặc dù giúp miễn giảm thuế những lại gây biến dạng kết quả kinh doanh của công ty/doanh nghiệp.

Thật đáng buồn khi trên thực tế, số cổ phiếu thưởng ESOP sẽ thường rơi vào túi những ông lớn trong hội đồng quản trị hay ban giám đốc. Điển hình vụ phát hành cổ phiếu ESOP của ngân hàng VPbank. Có tới 18 triệu cổ phiếu rơi về tay 4 lãnh đạo trên tổng 33 triểu cổ phiếu. Trên thị trường giá cổ phiếu của VPbank là 26.000đ/cổ phiếu nhưng giá phát hành là 10.000đ/cổ phiếu, ưu đãi hơn tới 38,5% so với thị trường. Như vậy tổng số tiền chênh lệch rơi vào túi 4 vị lãnh đạo này lên tới gần 300 tỷ đồng, một con số đáng báo động bởi tình trạng lạm dụng cổ phiếu ESOP hiện nay. Thêm vào đó việc chia cổ phiếu nói trên làm mất đi bản chất và mục đích tốt đẹp ban đầu của ESOP, nó không còn là khích lệ, động viên tinh thần làm việc cho công nhân viên chức theo hướng tích cực nữa.

Để khắc phục những nhược điểm nói trên, các công ty/doanh nghiệp cần nhớ những lưu ý và quy định về phát hành cổ phiếu ESOP nêu dưới đây.

Một số lưu ý về ESOP:

• ESOP được áp dụng với mục đích gắn liền những hoạt động kinh doanh có lợi nhuận của công ty.
• ESOP là cổ phiếu thưởng áp dụng với tất cả những ai đang làm việc tại doanh nghiệp/công ty
• Nhân sự trong công ty nếu đang sở hữu một lượng cổ phần nhất định trong khoảng 10% trở lên thì sẽ không được hưởng ESOP dưới dạng cổ phiếu mà sẽ áp dụng chia sẻ lợi nhuận bằng tiền mặt.

Quy định về phát hành cổ phiếu ESOP là gì ?

Để cổ phiếu ESOP được phát hành cần tuân theo quy định của Bộ tài chính trong Thông tư số 162/2015/TT-BTC :

Điều kiện phát hành cổ phiếu ESOP:

Kế hoạch phát hành cổ phiếu ESOP và các chương trình lựa chọn cần được thông qua từ Đại hội đồng cổ đông.

Số cổ phiếu ESOP được phát hành trong mỗi năm ( tổng 12 tháng) không được vượt quá 5% số cổ phần đang lưu hành trong công ty.

03 nội dung sau cần được Hội đồng quản trị công bố rõ ràng:

• Danh sách cùng tiêu chuẩn người lao động được tham gia chương trình
• Nguyên tắc trong xác định giá bán
• Nguyên tắc trong xác định lượng cổ phiếu phân phối cho từng đối tượng trong danh sách và thời gian được phân phối.

Phát hành cổ phiếu thưởng ESOP cho người lao động :

Công ty cần đủ nguồn vốn theo báo cáo tài chính kiểm toán trong thời gian gần nhất từ những nguồn:

• Thặng dư vốn cổ phần
• Lợi nhuận sau thuế (chưa phân phối)
• Quỹ đầu tư phát triển
• Các quỹ khác (nếu có)

Các nguồn trên cần được thông qua bởi Đại hội đồng cổ đông. (Tổng giá trị > Giá trị vốn cổ phần tăng thêm).

Ngoài ra còn một số các quy định phát hành cổ phiếu trong những trường hợp khác như phát hành cổ phiếu từ nguồn lợi nhuận sau thuế chưa được phân phối cùng các nguồn khác…

Trên đây là bài viết ESOP là gì? Cổ phiếu ESOP cùng rủi ro khi phát hành và thực trạng bị lạm dụng tại Việt Nam hiện nay. LADIGI.VN mong rằng sẽ cung cấp tới các bạn những thông tin hữu ích. Sau cùng chúc các bạn thành công với ESOP.

Từ khóa liên quan:esop là gì

cổ phiếu esop là gì
esop
cổ phiếu esop
thưởng esop là gì
chính sách esop
cổ phần esop là gì
phát hành esop có làm giảm giá cổ phiếu
phát hành cổ phiếu esop là gì
esop la gi
cp esop là gì
phát hành cổ phiếu esop ảnh hưởng như thế nào
chương trình esop là gì
cổ phiếu thưởng esop
esop cổ phiếu
chương trình esop
site:ladigi.vn
co phieu esop
co phieu esop la gi
chính sách esop là gì
cổ phần esop
phát hành esop là gì
cp esop
coổ phiếu esop
esop là

LADIGI – Công ty dịch vụ SEO từ khóa giá rẻ, SEO từ khóa, SEO tổng thể cam kết lên Top Google uy tín chuyên nghiệp, an toàn, hiệu quả.