Lượng giá trị của hàng hóa là một khái niệm quan trọng trong kinh tế chính trị học, được đề xuất bởi nhà kinh tế học nổi tiếng người Đức, Karl Marx. Theo đó, lượng giá trị của hàng hóa được đo bằng một đơn vị chung là lao động nhân công. Tức là, giá trị của một sản phẩm phụ thuộc vào lượng lao động mà người lao động đã bỏ ra để sản xuất ra sản phẩm đó. Vì vậy, qua lượng giá trị của hàng hóa, chúng ta có thể giải thích sự phân phối của giá cả và các quan hệ kinh tế xã hội trong một xã hội có nền kinh tế thị trường. Lượng giá trị của hàng hóa cũng đóng vai trò quan trọng trong việc hiểu về sự phát triển của các dòng sản xuất trong lịch sử. Nó thể hiện sự chuyển đổi của sản xuất từ thủ công sang công nghiệp và từ đó, sự chuyển đổi từ xã hội máy móc sang xã hội thông tin và trí tuệ.
Lượng Giá Trị Của Hàng Hóa Được Quyết Định Bởi
Các yếu tố sau đây ảnh hưởng đến lượng giá trị của hàng hóa:
1. Lực cầu và lực cung: Nếu cầu cao và cung thấp, giá sẽ tăng, ngược lại nếu cung cao và cầu thấp, giá sẽ giảm.
2. Chi phí sản xuất: Giá trị của hàng hóa phải đủ để bù đắp các chi phí sản xuất bao gồm công nhân, nguyên liệu, máy móc, năng lượng và chi phí quảng cáo.
3. Cạnh tranh: Những sản phẩm tốt hơn sẽ bán được với giá cao hơn, nhưng nếu có quá nhiều cạnh tranh thì sẽ giảm giá.
4. Tình trạng kinh tế: Khối lượng hàng hóa được bán và giá có thể bị ảnh hưởng bởi lạm phát, suy thoái kinh tế, v.v.
5. Hạn chế sản xuất và xuất khẩu: Các hạn chế như chi phí nhập khẩu, thuế quan, phí chuyển phát, v.v. có thể làm tăng giá trị của hàng hóa.
6. Độc quyền sản phẩm: Nếu sản phẩm của bạn chỉ có một nhà sản xuất hoặc nhà cung cấp, giá khả dĩ sẽ cao hơn nếu sản phẩm đó có nhiều đối thủ cạnh tranh.
7. Nhu cầu và thị hiếu của khách hàng: Sự thay đổi trong nhu cầu và thị hiếu của khách hàng sẽ ảnh hưởng đến giá cả. Nếu một loại sản phẩm trở nên phổ biến hơn, giá sẽ tăng lên. Nếu một loại sản phẩm không còn là thịnh hành, giá sẽ giảm.
Lượng giá trị xã hội của hàng hóa được tính bằng gì?
Lượng giá trị của hàng hóa
Trong kinh tế chính trị Marx-Lenin, lượng giá trị của hàng hóa là một đại lượng được đo bằng lượng lao động tiêu hao để sản xuất ra hàng hóa đó, lượng lao động tiêu hao đó được tính bằng thời gian lao động, cụ thể là thời gian lao động xã hội cần thiết. Lượng lao động xã hội cần thiết, hay thời gian lao động xã hội cần thiết để sản xuất ra một hàng hóa, mới quyết định đại lượng giá trị của hàng hóa.
Các yếu tố ảnh hưởng
Năng suất lao động
Năng suất lao động là năng lực sản xuất của lao động. Nó được đo bằng số lượng sản phẩm sản xuất ra trong một đơn vị thời gian hoặc lượng thời gian lao động hao phí để sản xuất ra một đơn vị sản phẩm.
Năng suất lao động tăng lên có nghĩa là cũng trong một thời gian lao động, nhưng khối lượng hàng hóa sản xuất ra tăng lên làm cho thời gian lao động cần thiết để sản xuất ra một đơn vị hàng hóa giảm xuống. Do đó, khi năng suất lao động tăng lên thì giá trị của một đơn vị hàng hóa sẽ giảm xuống và ngược lại.
Giá trị của hàng hóa tỷ lệ nghịch với năng suất lao động. Năng suất lao động lại phụ thuộc vào nhiều yếu tố như:
- Trình độ khéo léo (thành thạo) trung bình của người công nhân
- Mức độ phát triển của khoa học, kỹ thuật, công nghệ
- Mức độ ứng dụng những thành tựu khoa học, kỹ thuật, công nghệ vào sản xuất
- Trình độ tổ chức quản lý
- Quy mô và hiệu suất của tư liệu sản xuất
- Các điều kiện tự nhiên.
Muốn tăng năng suất lao động phải hoàn thiện các yếu tố trên.
Cường độ lao động
Cường độ lao động là đại lượng chỉ mức độ hao phí sức lao động trong một đơn vị thời gian. Nó cho thấy mức độ khẩn trương, nặng nhọc hay căng thẳng của lao động. Cường độ lao động tăng lên tức là mức hao phí sức cơ bắp, thần kinh trong một đơn vị thời gian tăng lên, mức độ khẩn trương, nặng nhọc hay căng thẳng của lao động tăng lên.
Nếu cường độ lao động tăng lên thì số lượng (hoặc khối lượng) hàng hóa sản xuất ra tăng lên và sức hao phí lao động cũng tăng lên tương ứng, vì vậy giá trị của một đơn vị hàng hóa vẫn không đổi. Tăng cường độ lao động thực chất cũng như kéo dài thời gian lao động cho nên hao phí lao động trong một đơn vị sản phẩm không đổi.
Tăng năng suất lao động và tăng cường độ lao động giống nhau là đều dẫn đến lượng sản phẩm sản xuất ra trong một đơn vị thời gian tăng lên. Nhưng chúng khác nhau là tăng năng suất lao động làm cho lượng sản phẩm (hàng hóa) sản xuất ra trong một đơn vị thời gian tăng lên, nhưng làm cho giá trị của một đơn vị hàng hóa giảm xuống.
Tăng năng suất lao động có thể phụ thuộc nhiều vào máy móc, kỹ thuật, do đó, nó gần như là một yếu tố có “sức sản xuất” vô hạn, còn tăng cường độ lao động, làm cho lượng sản phẩm sản xuất ra tăng lên trong một đơn vị thời gian, nhưng giá trị của một đơn vị hàng hóa không đổi.
Tăng cường độ lao động phụ thuộc nhiều vào thể chất và tinh thần của người lao động, do đó, nó là yếu tố của “sức sản xuất” có giới hạn nhất định. chính vì vậy, tăng năng suất lao động có ý nghĩa tích cực hơn đối với sự phát triển kinh tế.
Độ phức tạp của lao động
Mức độ phức tạp của lao động cũng ảnh hưởng nhất định đến lượng giá trị của hàng hóa. Theo mức độ phức tạp của lao động, có thể chia lao động thành lao động giản đơn và lao động phức tạp.
- Lao động giản đơn là lao động mà một người lao động bình thường không cần phải trải qua đào tạo cũng có thể thực hiện được.
- Lao động phức tạp là lao động đòi hỏi phải được đào tạo, huấn luyện mới có thể tiến hành được.
Trong cùng một thời gian, lao động phức tạp tạo ra nhiều giá trị hơn lao động giản đơn. Lao động phức tạp thực chất là lao động giản đơn được nhân lên. Trong quá trình trao đổi hàng hóa, mọi lao động phức tạp đều được quy về lao động đơn giản trung bình, và điều đó được quy đổi một cách tự phát sau lưng những hoạt động sản xuất hàng hóa, hình thành những hệ số nhất định thể hiện trên thị trường.
Tham khảo
- Giáo trình Kinh tế học Chính trị Mác – Lê nin (tái bản), Hội đồng Trung ương chỉ đạo biên soạn giáo trình Quốc gia các bộ môn khoa học Mác – Lê nin, Tư tưởng Hồ Chí Minh, Nhà xuất bản Chính trị quốc gia – Sự thật, Hà Nội, năm 2005
- Kinh tế Chính trị Mác – Lênin (in lần thứ 2 có sửa chữa, bổ sung), Vũ Anh Tuấn, Phạm Quang Phân, Tô Đức Hạnh, Nhà xuất bản Tổng hợp, Thành phố Hồ Chí Minh, năm 2007
- 100 câu hỏi và bài tập kinh tế chính trị Mác – Lênin (tái bản lần thứ 5), An Như Hải, Nhà xuất bản Lý luận chính trị, Hà Nội, năm 2008
- Chính trị, Bộ Giáo dục và Đào tạo – Chủ biên: Lê Thế Lạng, Nhà xuất bản Chính trị quốc gia – Sự thật, Hà Nội, năm 2004 (tái bản có bổ sung, sửa chữa)
100 lần tự tìm hiểu cũng không bằng 1 lần được tư vấn