Thứ Tự Các Bước Trong Quá Trình Tính Toán Cpi: CPI là gì? Cách tính chỉ số giá tiêu dùng CPI

Đây là chỉ tiêu được sử dụng phổ biến nhất để đo lường mức giá và sự thay đổi của mức giá chính là lạm phá. Để hiểu thêm về chỉ số này mời bạn tham khảo qua bài viết sau đây.

Chỉ số CPI là gì?

Như đã giới thiệu bên trên chỉ số CPI là chỉ số tính theo phần trăm để phản ánh mức thay đổi tương đối của giá hàng tiêu dùng theo thời gian. Sở dĩ chỉ là thay đổi tương đối vì chỉ số này chỉ dựa vào một giỏ hàng hóa đại diện cho toàn bộ hàng tiêu dùng. Chỉ số này còn có ý nghĩa đo lường mức giá trung bình của giỏ hàng hóa và dịch vụ mà một người tiêu dùng điển hình mua.

Ý nghĩa của chỉ số CPI là gì?

Chỉ số giá tiêu dùng là một chỉ tiêu tương đối để phản ánh xu thế và mức độ biến động của giá bán lẻ hàng hóa tiêu dùng và dịch vụ dùng trong sinh hoạt của dân cư và các hộ gia đình. Cho nên nó được dùng để theo dõi sự thay đổi của chi phí sinh hoạt theo thời gian. Khi CPI tăng đồng nghĩa với việc mức giá trung bình tăng. Khi chỉ số CPI giảm nghĩa là mức giá trung bình giảm.

Sự biến động của CPI có thể gây ra lạm phát hoặc giảm phát. Khi giá cả tăng tới mức không thể kiểm soát nổi thì lạm phát trở thành siêu lạm phát.

Một ví dụ điển hình là cuộc khủng hoảng tại Hungary ngày 10/7/1946. Giá cả tăng gần 350%/ngày gây ra hiện tượng siêu lạm phát. Từ đó làm cho đồng pengo không còn giá trị, trở thành đơn vị tiền tệ thấp nhất. (Theo Cris Carter – 10 July 1946: Hungary suffers the world’s worst hyperinflation, Money Week).

Cách tính chỉ Số CPI như thế nào?

• Bước 1: Cố định giỏ hàng hóa. Thông qua điều tra, người ta sẽ xác định lượng hàng hóa và dịch vụ tiêu biểu mà một người tiêu dùng điển hình mua.
• Bước 2: Xác định giá cả. Thống kê giá cả của mỗi mặt hàng trong giỏ hàng hóa tại mỗi thời điểm.
• Bước 3: Tính chi phí bằng tiền để mua giỏ hàng hóa bằng cách dùng số lượng nhân với giá cả của từng loại hàng hoá rồi cộng lại.
• Bước 4: Tính chỉ số giá tiêu dùng cho các năm

Các vấn đề gặp phải khi tính toán chỉ số giá tiêu dùng:

Do sử dụng giỏ hàng hoá cố định nên khi tính toán CPI có ba vấn đề chính dẫn đến hạn chế của CPI như sau:

• Chỉ số CPI không phản ánh độ lệch thay thế:

Bởi vì công thức tính chỉ số CPI ta sử dụng giỏ hàng hoá cố định. Vì trong trường hợp các mặt hàng được cố định trong giỏ tăng giá hàng loạt. Thì người tiêu dùng sẽ có xu hướng ít tiêu dùng những mặt hàng đã trở nên quá đắt đỏ mà tiêu dùng nhiều những hàng hoá đỡ đắt đỏ hơn. Cho nên yếu tố này làm CPI đã đánh giá cao hơn thực tế mức giá.

• Chỉ số CPI không phản ánh sự thay đổi của chất lượng hàng hoá:

Bởi vì nếu mức giá của một hàng hoá cụ thể nào đó tăng. Nhưng chất lượng cũng tăng tương ứng thậm chí tăng hơn thì rõ ràng mức giá này không tăng. Chất lượng hàng hoá dịch vụ nhìn chung đều có xu hướng được nâng cao cho nên CPI cũng đã phóng đại mức giá.

• Chỉ số CPI không phản ánh sự xuất hiện của những hàng hoá mới:

Bởi vì khi tính chỉ số CPI chúng ta sử dụng giỏ hàng hoá cố định. Trong khi nếu có hàng hoá mới xuất hiện thì một đơn vị tiền tệ có thể mua được các sản phẩm đa dạng hơn. CPI không phản ánh được sự gia tăng sức mua này của đồng tiền nên vì thế lại đánh giá mức giá cao hơn thực tế.

5. Mối liên hệ giữa CPI và lạm phát: 

Chỉ số CPI có thể đo lường được lạm phát. Nếu chỉ số CPI tăng, nhiều người sẽ cho rằng tỷ lệ lạm phát đang gia tăng. Ngoài ra, CPI còn được các thương nhân dùng để dự đoán giá cho tương lai. Hay người sử dụng lao động dùng để tính toán tiền lương. Hoặc có thể là Chính Phủ để xác định mức tăng cho những quỹ bảo trợ xã hội.

Chỉ số CPI sẽ được dùng để đo tỷ lệ lạm phát của 1 quốc gia trong 1 khoảng thời gian nhất định. Chỉ số CPI biến động sẽ giúp bạn xác định về tỷ lệ lạm phát tăng hay giảm. Dù cho lạm phát tăng hay giảm thì ảnh hưởng nhất sẽ đè lên nền kinh tế của quốc gia.

Có thể với một vài trường hợp, tỷ lệ lạm phát giảm sẽ có tác động tích cực lên kinh tế. Ví dụ như khi sự phổ biến của Internet ngày càng lớn thì việc người tiêu dùng phải trả ít hơn cho tiền cước điện thoại. Điều này sẽ có lợi cho họ vì chi phí cho Internet khá rẻ, có thể thoải mái kết nối qua các ứng dụng mà không mất phí.